گزارش هماندیشی «مقدمه ای بر استانداردهای آموزش محيط زيست»
۲۳ آذر ۱۳۹۲
نسخه ی پی دی اف را همراه با عکس ها می توانید از این جا دریافت فرمایید.
توجه: برای دریافت و دیدن نسخه ی پی دی اف گزارش و پیوست ها نیاز به نصب نرم افزار ادوبی اکروبات است.
هماندیشی «مقدمه ای بر استانداردهای آموزش محيط زيست» به دعوت و میزبانی مؤسسه ياوران سرزمين آريا در تاریخ شنبه بيست و سوم آذر ۱۳۹۲ در دفتر مؤسسه برگزار گردید. شرکت کنندگان در این هماندیشی به شرح زیر بودند:
یاوران و همیاران مؤسسه:
1. مدیر: آقای محمد احیائی
2. تسهیلگر: خانم شیوا احیائی
3. دبیر اجرایی: خانم سهیلا وحیدی
4. عضو افتخاری و همیار روابط بینالملل: خانم صدری شریفی
5. منشی و همیار روابط بینالملل: خانم رکسانا اشتری
6. همیار روابطعمومی و امور دفتری: خانم مژان عابدی
7. همیار پذیرایی:خانم سراب احیائی
8. فیلمبرداری و مستندسازی: آقای بابک ملکزاده
9. فیلمبرداری و مستندسازی: آقای اشکان مصطفیلو
10.عکاسی: خانم هدا فتاحیان
هماندیشان گرامی (به ترتیب حروف الفباء):
1. مهمان ویژه: آقای مهندس درویش، از گنجه پشتیبان زیستبوم ایران، عضو هیأت علمی مؤسسهیِ تحقیقات جنگلها و مراتع کشور و مدیرکل دفتر آموزش و مشارکت مردمی سازمان حفاظت محیط زیست
2. آقای جواد رزمی از مؤسسه توسعه پایدار هُرمُد
3. خانم صفورا زواران از انجمن یوزپلنگ ایرانی
4. خانم دنا ضیائی از کانون آشنایی با حیات وحش
5. دبیر علمی: آقای بهمن عظیمی از کانون دوستداران محیط زیست دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران
6. مهدی غلامی، دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران با رساله مرتبط با موضوع هماندیشی.
7. خانم نغمه نقیلو از انجمن طرح سرزمین
8. آقای پویا نیکجو از مؤسسه کاوشگران طبیعت دنیا
9. خانم نازلی یزدی زاده از پاما (پایشگران محیط زیست)
1- افتتاحیه
در مراسم افتتاحیه خانم شيوا احيايي رئيس هيأت مديره مؤسسه ياوران سرزمين آريا ضمن خوش امدگويي و تشكر از حاضرین، با اشاره به وضعيتکنونی و نبود و كمبود استانداردهاي آموزشي و محدوديتهاي پيش رو، با تاكيد ويژهاي بر آموزشهاي محيط زيستي، اعلام داشتند كه هدف این نشست تدوین و در نهایت اعمال اين استانداردها است. ایشان تصريح نمودند اين گامي بلند است كه تنها با تلاش همسو در كنار يكديگر ميسر خواهد شد. و ضمن تشكر از آقاي عظيمي به عنوان محقق در اين زمينه و سخنران اصلي نشست از ايشان درخواست نمودند تا به ارائه مطلب خود بپردازند.
2- سخنران اول: آقاي بهمن عظيمي، مدیریت بخش تحصیلات تکمیلی دانشگاه تربيت دبير شهيد رجايي تهران
ايشان ضمن معرفي خود و توضيح فعاليتهايي كه تاكنون انجام دادهاند، مسائلي را برشمردند كه بيانگر وجود خلاء استاندارد های آموزش به ويژه آموزش محيط زيست ميباشد. اهم مسائل اشاره شده بدين شرح بود: نبود تيم جامع براي كار برروی اين موضوع، ناآگاهي برخي از معلمين و حتي شاغلين در اين زمينه، سختي كار با نهادهاي دولتي، ناموفق بودن طرح انجام شده در دانشگاه تربيت دبير شهيد رجايي (به علت كم بودن شمار متخصصين درگير در اين پروژه)، نبود ارتباط بين مراكز تحقيقاتي و سازمانهاي غيردولتي فعال در اين زمينه و کمبود تلاشهای مثمر ثمر درايجاد اين تعاملات دوطرفه.
وي طي توضيحاتي تصريح نمود كه راه اجراي اين طرح، مشارکت سازمانهاي غيردولتي است تا بستري براي متقاعد كردن متوليان دولتي و فراگير كردن آن در سطوح كلان جامعه ایجاد شود. در ادامه به توضيحاتي پيرامون برنامههاي دولت آمريكا و ژاپن و تجربه ها و نيازسنجي ای كه توسط آنها در اين زمينه انجام شده است اشاره نمود و يكي ديگر از معضلات را، نبود فارغالتحصيل آموزش محيط زيست درمقطع دكترا دانست و همچنین به این موضوع اشاره شد كه كارهاي كوچكي كه تاكنون انجام شده است در حال حاضر در بايگانيها قرار دارند و هيچگاه به كار گرفته نشدهاند. وی در ادامه افزود: آن چه به بغرنجي اين مسئله ميافزايد نبود سرفصلي با مضمون محيط زيست و توسعه پايدار در رشتههايي همچون مهندسي عمران، مهندسي معدن و دیگر شاخههای فنی است كه به صورت مستقيم با این مقوله درگير هستند.
سپس از مفهوم «تنوع زيستي فرهنگي» یاد کرد كه نه تنها در كتب درسي به آن اشاره نشده، بلكه براي اكثريت جامعه به صورت ناشناخته باقي مانده است و ارزشی که برای تداوم چرخهی حيات دارد ناديده گرفته ميشود. پس از این موارد، به مفاهيمي همچون استاندارد محتوي، استاندارد ارزشيابي و لزوم تعيين شاخص سنجش كه مشخص میکند در چه ابعادي و چه ميزاني به اهداف خود دست يافتهايم، اشاره کرد. ایشان تصريح نمودند بر اساس آنچه كه از منابع استاندارهای آموزش علوم آمريكا بر ميآيد، اين استانداردها هرگز نبايد از هم تفكيك شوند و در كنار هم معنا پيدا ميكنند.
در پايان بر لزوم نهادينه كردن استاندارد آموزش با تاكيد ويژهاي بر آموزشهاي محيط زيستي و درگير نمودن كودكان در روند و فرآيند توليد آثار هنری، صنايع دستی و موارد مربوط به محيط زيست اشاره نمودند.
3-پرسش و پاسخ
در ادامه حاضرين از چالشها و تجربيات خود در اين زمينه سخن گفتند. نگراني ایشان دربارهی شیوه اجراي اين طرح بود. از ديگر موارد مطرح شده بحث تفاوت آموزش رسمي و غير رسمي مسائل محيط زيستی، اولويتبندي موارد آموزشی و نحوه ارائهی آنها در يك چارچوب سيستماتيك، دستیابی به چشم اندازی طولاني مدت، كم رنگ بودن نقش و آموزههاي محيط زيستي در سيستم آموزشي كشور، جايگاه سازمانهای غیر دولتی و میزان اعتماد به آنها در سطح جامعه، نحوه ارائه متفاوت آموزشها در مدارس توسط مربيان و معلمين كه در بعضي از موارد همراه با ضعف مدرس و نحوه ارائه به مخاطب است، را میتوان نام برد . از ديگر بحثهاي با اهميت در این بخش، آگاه كردن مدیران بنگاههاي تجاري در قبال مسئوليت اجتماعي و جلب حمایت ایشان برای پیشبرد امر آموزش بود.
4- سخنران دوم: خانم صدري شريفي، عضو افتخاری مؤسسه، كارمند سابق يونسكو و عضو آی سی سی ان[1]
گزارش طرح آموزش كودكان به يكديگر در کشور استراليا و معرفی آقای آرون وود
پس از پذيرايي از حضار محترم، خانم صدري شريفي ضمن معرفي خود و توضيحات مختصري از فعاليتهاي اپسیو[2] و نحوه آشنايي با آقاي آرون وود استراليايي در برنامه اجلاس اپسیو 2012 يونسكو، با موضوع «آموزش براي تفاهم بينالملل» به تشريح فعاليتهاي ايشان پرداختند. شايان ذكر است كه برنامهی آقای وود در حال حاضر نه تنها در استراليا بلكه در ويتنام و چين نيز در آستانهی اجراست و آقاي آرون وود اعلام آمادگي نمودهاند تا آن را در ايران نيز به اجرا در آورند.
اين برنامه در مدارس اجرا ميشود و دانش آموزان را تشويق مي كند تا مسائل محلي خود را مورد توجه قرار دهند و موضوع اصلي آن محيط زيست است. اين فرآيند به طور همزمان بحث آموختن و آموزش دادن را در بر ميگيرد كه مكمل هم هستند و بدین ترتیب آموزش مرسوم تغيير ميكند و معلم نقش تسهيلگر و دانشآموز مسئول اصلي فرآيند يادگيري خود ميشود. موفقيت اين برنامه به خاطر انعطاف پذيري آن است و با گذشت يك دهه از آغاز فعاليت آن، امروزه در ابعاد بسيار گستردهاي در حال اجراست. اين برنامه دانشآموز را به يك شهروند فعال، مسئول و درگیر با مسائل محيط زيست تبديل ميكند و موثرترين روش براي آموزش و مسئوليت دادن به وی است. مسئلهی مهم بدون هزينه بودن این طرح براي مدارس است. نحوهی ارائه نیز به دلخواه دانش آموز انجام ميشود و تعامل با او به صورتي است كه دل و جان و دستش درگير شود. از آنجايي كه حفاظت محيط زيست بسيار مورد توجه دولت استراليا است، اين برنامه توسط سازمان محيط زيست و وزارت آموزش و علوم حمايت ميشود. در ادامه فيلمي از فعاليت و نحوه كار ایشان به نمايش در آمد.
سپس خانم شيوا احيايي، با تشكر دوباره از شرکت کنندگان، به سابقه آشنايي خود با آقاي آرون وود و گفتگو درباره زمينههاي مشترك فعاليت با ايشان در اجلاس اپسیو در كره اشاره نمودند و اين که، چگونه اين شخص تحت تاثير فعاليتهاي سازمانهای غیر دولتی در ايران قرار گرفت که با تمام محدوديتهاي موجود به کار ادامه میدهند؛ اعلام كرد كه كار اصلي را شما انجام ميدهيد. خانم احيايي با يادآوري اين موضوع كه ميراث طبيعي و فرهنگي همان چيزي است كه به بقای ما كمك ميكند و بايد با اين رويكرد مورد حفاظت قرارگيرد، اشاره کردند در جامعهای كه اين مسائل در آن نهادينه شود خشونت کاهش خواهد یافت، و در پايان تصريح نمودند كه اين الگو سازيها بايد با توجه به ظرفيت های بومي و محلي انجام پذيرد.
5-آقاي محمد درويش:
در ادامه آقاي درويش به عنوان مدیرکل دفتر آموزش و مشارکت مردمی سازمان حفاظت محیط زیست از برگزاری نشست و مشارکت مدعوين تشكر کرده و حمايت همه جانبه دفتر آموزش و مشارکت سازمان محیط زیست را از سازمانهای غیر دولتی اعلام نمودند.
سپس در بارهی امضای تفاهم نامه بین سازمان حفاظت محیطزیست و وزارت آموزش و پرورش برای آموزش معلمین مازاد استخدامی در زمینههای آموزش محیطزیست در مدارس خبر دادند، و همچنین از تهیهی پیشنویسی دربارهی ایجاد مدارس جامع محیط زیستی و تربیت محیط یار، زیست یار، زیست بان و آب بان، سخن گفتند که برای ارزیابی و دریافت نظرات به حضار محترم ارائه می شود. (پیوست1: مدارس جامع محيط زيستی- فرم 1_ارزيابي وضع موجود_ فرم 2 برنامه ريزی- فرم 3 گزارش پيشرفت كار)
از دیگر موارد مطرح شده توسط ایشان میزان بودجه تخصیص داده شده به دفتر آموزش و مشارکتهای مردمی و همچنین اقدامات انجام شده برای جلب حمایت مالی بخش خصوصی در این زمینه بود. در پایان از کلیه حضار دعوت نمودند تا جلسه بعدی هماندیشی در این زمینه با هماهنگی دفتر ایشان و در محل سالنهای کنفرانس سازمان حفاظت محیط زیست تشکیل شود.
6- ميزگرد و جمع بندی
در ادامه بحث های مطرح شده، و تاکید بیشتر بر آنچه در بالا اشاره شد، ضمن تصریح در نظر گرفتن پارامترهای 1) محیط زیست 2) آموزش استاندارد محیط زیست 3) مخاطب و بومیسازی سر فصلهای آموزشی و الویتبندی آنها، مقرر گردید تا با مشارکت کارگروه تشکیل شده (مشارکت کنندگان این نشست) اقدامات زیر تا هماندیشی بعدی صورت پذیرد:
· تدوین پیش نویس نخست چارچوبهای استاندارد آموزش محیطزیست و مراحل آن به عنوان اولین چک لیست با استفاده از (پیوست2)
· تطبیق آن با مرجع های ممتاز در سطوح ملی و بینالمللی و فرستادن نتایج تا تاریخ 15 دیماه 1392،
· بررسی موردی تجربههای موفق و فرستادن نتایج تا تاریخ 15 دیماه 1392،
· یافتن خلاء و کاستیهای باقی مانده و فرستادن نتایج تا تاریخ 15 دیماه 1392،
· تدوین پیشنویس دوم چارچوبهای بومی استاندارد آموزش محیطزیست و مراحل آن به عنوان دومین چک لیست بر مبنای نتایج بالا در هماندیشی بعدی.
توجه: خواهشمندست نظرات خود را با استفاده از پیوند زیر صفحه، تماس با شورای مدیران یا ایمیل به روابط عمومی، info@coariya.org، بفرستید. شما می توانید برای فرستادن پیوست هایی مانند فایل های پی دی اف یا ورد یا عکس های مربوطه از روش ارسال یک پیوست استفده فرمایید.
[2]APCEIU
منابع مورد استفاده برای برگزاری هم اندیشی قابل دریافت برای همگان: